OTYŁOŚĆ część I – Zdrowe odchudzanie czyli dieta i aktywność fizyczna

Całościowe podejście do leczenia otyłości czy nadwagi obejmuje dziś:

  • zmianę zachowań żywieniowych
  • wsparcie psychologiczne czy to terapii indywidualnej czy grupowej
  • stopniowe zwiększanie codziennego wysiłku fizycznego dostosowanego do stanu zdrowia i możliwości pacjenta
  • ewentualnie leczenie zabiegowe

Dobranie odpowiedniej metody jest indywidualne. Dobry czas na odchudzanie to zacząć od wiosny, sprzyja temu wiele czynników jak i świeże owoce ,warzywa, długi dzień, zachęcają do spacerów, łatwiej zacząć się ruszać i odchudzanie ma zdecydowanie większe szanse powodzenia.

Trwałego ubytku masy ciała nie uzyska się dzięki kolejnej diecie cud, która powoduje jedynie przejściowe spadki masy ciała, ponieważ ograniczenia wprowadza się tylko przez pewien czas, następnie zaś powraca się do dawnego niewłaściwego stylu odżywiania.

Pacjent aby osiągnął prawidłową masę ciała, powinien zmniejszyć spożycie energii zawartej w żywności. Ograniczenia zmian powinny dotyczyć jego obecnego modelu odżywiania, czyli nie stosuje żadnej diety tylko wprowadza zmiany w dotychczasowej. 
Nie jest na diecie, a jedynie uczy się zdrowo odżywiać, czyli dokonuje świadomych wyborów, unikając niezdrowych, wysokokalorycznych produktów. W tym procesie niezbędna jest edukacja żywieniowa. Nie chodzi tu o przekazanie diety na jednorazowej wizycie, tylko na regularnym zmodyfikowaniu stylu życia.

Zmiana nawyków i przyzwyczajeń, które towarzyszą pacjentowi od lat, na pewno nie uda się od razu, najskuteczniej jest zmierzać do celu małymi krokami, ustalać cele krótkoterminowe i je realizować. Nieumiejętne ograniczenie jedzenia doprowadza do niedoborów składników mineralnych i witamin. W czasie stosowania nieumiejętnie różnych diet, można dojść między innymi do takich objawów jak słabość, senności, drżenia mięśni. Wybór diety redukcyjnej powinien uwzględniać wiek, aktywność ruchową, towarzyszące schorzenia i dotychczasowe ich leczenie i zwyczaje żywieniowe.

Najlepsze wyniki w leczeniu otyłości daje tzw. dieta ubogoenergetyczna, bogatoresztkowa z ograniczeniem tłuszczu i produktów węglowodanowych o wysokim indeksie glikemicznym, stosowane przez dłuższy czas.

Prawidłowa dieta spełnia kryteria:

  • dostarcza 1200 kcal dla kobiet i 1500 kcal dla mężczyzn
  • zapewnia utratę masy ciała nie większą niż 1 kg na 7 dni.
  • Zapobiega utracie beztłuszczowej masy ciała poprzez podaż od 0.8-1.5 g białka
    na 1 kg masy ciała
  • pokrywa w pełni zapotrzebowanie na składniki mineralne i witaminy, szczególnie jeżeli miałyby być stosowane dłużej niż dwa tygodnie
  • składa się z 4-5 małych posiłków
  • uwzględnia zwyczaje żywieniowe
  • stanowi model żywienia w przyszłości
  • nie powinna kreować nadmiernych nierealnych oczekiwań u osoby stosującej

Obecnie uważa się , że brak aktywności fizycznej to jeden z głównych powodów epidemii otyłości. Zwiększenie aktywności fizycznej powinno zawsze stanowić ważną część każdego programu leczenia otyłości niezależnie od jej stopnia. Aby aktywność fizyczna była na stałe obecna w codziennym życiu, podobnie jak dieta, musi być dopasowana do kondycji
i możliwości pacjenta.

Przy stosowaniu przeciętnych programów treningu fizycznych i niewielkich ograniczeniach dietetycznych u osób otyłych pojawia się stałe liniowe zmniejszenie masy tłuszczowej
o 150-200 gram na 7 dni , u osób szczupłych o 50-70-gram na tydzień.
Bezpieczne tempo odchudzania wynosi 0.5- 1.5 kg na 7 dni.Ćwiczenia przyczyniają się
do pobudzenia metabolizmu, który w trakcie korzystania z diety ubogoenergetycznej spada do 30%.

Zapobiega też niekorzystnemu spadkowi masy mięśniowej, następującej przy odchudzaniu.

Praca mięśni przyczynia się do zmniejszenia masy ciała między innymi poprzez zwiększenie podstawowej przemiany materii, która często ulega obniżeniu podczas stosowania diety niskokalorycznej. Przeciwdziałać ma temu wysiłek fizyczny.
 

Lek.med. Jolanta Siwek
Specjalista medycyny sportowej, dziecięcej i rodzinnej
Poradnia Medycyny Sportowej
ZOZ SALUS Ostrzeszów